” Ave Caesar morituri te salutant!”(“Heil, Keizer, zij die op het punt staan te sterven groeten u”) – dit is een groet die door de gladiatoren aan de keizer zou worden gericht voordat de strijd begon. Maar ging de gladiator echt naar de arena en zei de woorden? in feite betrof deze oproep slechts een eenmalige gebeurtenis-naumachia – die in 52 n.Chr. in opdracht van keizer Claudius werd georganiseerd in het water dat bestemd was voor de afwatering van het Fucinumeer. Oude bronnen vermelden geen andere spellen, waar gladiatoren deze woorden tot de keizer zouden richten.
Dit verhaal wordt gerapporteerd door Suetonius. De “Rhodesische” en de “Siciliaanse” vloten zouden met elkaar vechten (elk bestond uit twaalf of vijftig tertiaire schepen). Voor het begin van de botsing zeiden de strijders (naumachiarii) bovengenoemde woorden waarvoor Claudius verondersteld werd te antwoorden “aut non” (of niet). De veroordeelden begrepen dat de keizer hun gratie had verleend en weigerden te vechten. Claudius had zich lang afgevraagd of ze niet gedood moesten worden (de praetorianen gewapend met katapulten en ballistiek werden rond het “slagveld” geplaatst), maar uiteindelijk slaagde hij erin om hen te overtuigen om te vechten.
in een ongewijzigde vorm herhaalt het verhaal zich in de “Romeinse geschiedenis” van Cassius Dio. Eerder dan beide beschrijft Tacitus in zijn” Annales ” naumachia op het Fucinus meer, maar genoemde woorden worden niet genoemd.opgemerkt moet worden dat de theorie van het gebruik van deze zin nadelig is, in de eerste plaats, omdat elk van de krijgers de grootste roem en overheersing wilde verwerven, wat de aanbidding van het publiek garandeerde en de kans op het herwinnen van vrijheid vergrootte. De gladiator zou vrijheid krijgen op basis van de beslissing van de eigenaar of de keizer, maar dit gebeurde niet vaak. De bevrijde vechter kreeg een houten zwaard (rudis), dat het einde van het leven van de gladiator symboliseert en het begin van een vrij leven.