Het is het begin van de Heilige Week voor christenen over de hele wereld. De dood en de nasleep ervan zijn al in de gedachten van mensen wiens leven diep worden beïnvloed door het coronavirus (en wie niet?), maar de kruisiging en opstanding van Jezus krijgen een bijzondere betekenis in deze tijd van het jaar. wat men ook denkt over het theologische belang van de kruisiging, het was Pontius Pilatus, de prefect van Judea, die Jezus ter dood veroordeelde. Maar wie was de man die Jezus doodde? Was hij een onwillige deelnemer in een gerechtelijke dwaling of een geharde militair? Liet de beproeving van Jezus enige indruk achter op Pilatus of, zoals sommige bronnen ons vertellen, bekeerde hij zich uiteindelijk tot het christendom? Eén ding is zeker: zonder Jezus zou bijna niemand Pilatus ‘ naam kennen en zonder Pilatus zou er geen christendom zijn.Pontius Pilatus was de vijfde prefect van de Romeinse provincie Judea van ongeveer 26-37 n.Chr. In 1961 ontdekten archeologen in Caesarea Maritima, een Romeinse haven aan de kust van de Middellandse Zee in Israël, een kalksteenblok met een inscriptie die verwijst naar “Pontius Pilatus” als de “prefect van Judea”. De ontdekking leverde tastbaar bewijs uit de eerste eeuw van het bestaan en de carrière van deze bijzondere Romeinse ambtenaar. In tegenstelling tot zoveel bijbelse karakters, is er geen twijfel over zijn bestaan; naast deze “Pilatus steen,” we weten over hem van Joodse historici en filosofen, bronzen munten, een ring die zou kunnen hebben toebehoord aan hem, en de vier evangeliën. Maar hoe Zeker we ook zijn dat hij bestond, onze bronnen zijn het niet eens over het soort man en beheerder dat hij was.de Joodse historicus Josephus schildert Pilatus af als koppig en ongevoelig, vooral in vergelijking met andere Romeinse ambtenaren. Hij vertelt een verhaal waarin Pilatus zijn soldaten toeliet om ‘ s nachts met hun normen de stad in te marcheren. Andere Romeinse prefecten hadden gewoon alles verwijderd dat Joden aanstoot kon geven. Het incident veroorzaakte oproer en Pilatus werd geconfronteerd met demonstranten die vrijwillig stierven voor hun geloof. Uiteindelijk moest hij zich terugtrekken. Helen Bond, professor van christelijke afkomst aan de Universiteit van Edinburgh en auteur van Pontius Pilatus in History and Interpretation, vertelde The Daily Beast: “Pilatus lijkt zich te hebben gerealiseerd dat hij de publieke opinie totaal had onderschat en dat hij zich terugtrekt. Sommigen zien dit als een teken van zwakte, maar voor mij suggereert het een slimme operator die niet klaar was om onnodig bloed te vergieten.”
Dit was niet de enige gelegenheid waarbij Pilatus Joodse gevoeligheden beledigde. Op een gegeven moment moest keizer Tiberius Pilatus berispen omdat hij met goud beklede schilden in het paleis van Herodes had tentoongesteld. De eerste-eeuwse filosoof Philo beschrijft hem als wraakzuchtig, temperamentvol en onbuigzaam. Hij werd uit zijn positie gezet na 10 jaar als gouverneur na een bloedbad op de berg Gerizim. Volgens Josephus klaagden Joodse en Samaritaanse Afgevaardigden bij Vitellius, de gouverneur van Syrië (de naburige Romeinse provincie), die Pilatus naar Rome stuurde om zijn acties uit te leggen.hoe Negatief deze bronnen ook zijn over Pilatus, zei Bond, het is belangrijk om te onthouden dat toen hij in Judea aankwam, het pas twee decennia onder Romeinse controle was geweest, “zijn rol was zeer onderwerping en het ‘opleiden’ van de lokale bevolking in de manieren van Rome… hij moet redelijk bekwaam zijn geweest in onderhandeling en diplomatie, anders is het moeilijk te zien hoe hij het een decennium had kunnen volhouden.”
ter vergelijking: de evangeliën beschrijven Pilatus op een relatief sympathieke manier. In het Evangelie van Matteüs is Pilatus terughoudend om de verantwoordelijkheid voor de dood van Jezus op zich te nemen. Hij wast letterlijk zijn handen van de schuld. In Johannes is Pilatus filosofischer en bespreekt hij de aard van de waarheid met Jezus tijdens het proces. In Lucas, Pilatus lijkt zwak, maar ronduit verklaart Jezus onschuldig te zijn, terwijl in Marcus, Pilatus speelt een meer dominerende krachtige rol. Bond stelt dat elk van deze verschillende portretten van Pilatus de historische en politieke omstandigheden van hun auteurs weerspiegelt. We leren niet zozeer over het karakter van de historische Pilatus als wel dat we de agenda zijn van de auteurs van de vier evangeliën. Dat gezegd hebbende, vraagt Pilatus ‘ keuze om Jezus te executeren niet veel uitleg. Zoals Bond me vertelde, “elke profetische figuur die sprak over een alternatief Koninkrijk en een aanhanger naar de heilige stad bracht tijdens Pascha was waarschijnlijk op Pilatus’ aandachtslijst.’Het feit dat Pilatus alleen Jezus executeerde en zich niet inspande om zijn volgelingen bijeen te brengen en te veroordelen, toont zelfs een zekere terughoudendheid.
niet-christelijke records voor Pilatus eindigen met zijn verwijdering door Vitellius. We weten niets over de rest van zijn carrière of dood. Er is een korte verwijzing naar hem in de geschriften van Celsus, een tweede-eeuwse criticus van het christendom, waarin ons wordt verteld dat “degene die Jezus doodde” (dat wil zeggen Pilatus) niet door God werd gestraft voor het doden van Jezus. Maar in de vierde eeuw circuleerden twee lijnrecht tegenover elkaar staande verhalen over zijn lot. in de eerste keer werd Pilatus gestraft voor het doden van Jezus, hetzij door verbannen/geëxecuteerd te worden door de keizer, hetzij door zelfmoord te plegen. In een variant op deze traditie, in De Mors Pilati, Pilatus werd veroordeeld tot de dood door spie. Om deze vernederende dood te vermijden nam hij een mes dat door een vriend naar hem werd gesmokkeld en “opende zijn ingewanden met een enkele snee. Romeinse soldaten namen zijn lichaam, legden het in een verzwaarde zak en gooiden het in de Tiber. Helaas voor hen demonen die hem omringden beroerde stormen en hagel in de rivier met het resultaat dat het lichaam moest worden verwijderd. Ze probeerden vervolgens zijn lichaam in de Rhône te gooien, maar toen dezelfde stormachtige stormen verschenen, werden ze gedwongen hem diep in een put in de bergen bij Lausanne, Zwitserland, te begraven. Volgens sommige oude bronnen,” bepaalde duivelse machinaties “nog steeds” opborrelen ” daar. In andere verhalen verhuisde Pilatus nog verder weg; een 16e-eeuwse legende stelt dat Pilatus in ballingschap werd gestuurd in Andalusië en er is zelfs een onwaarschijnlijke traditie die beweert dat hij oorspronkelijk uit Schotland kwam.het alternatieve verhaal van Pilatus ‘ lot gaat in een heel andere richting en beweert dat hij zich bekeerde tot het christendom en uiteindelijk een martelaar werd. Tegen het einde van de tweede eeuw beweerde de Noord-Afrikaanse schrijver Tertullianus dat toen Pilatus in Rome aankwam, hij Tiberius de wonderen vertelde die gepaard gingen met de dood van Jezus omdat hij “al een christen in zijn geweten was.”Een vijfde-eeuwse Syrische versie van de Handelingen van Pilatus vertelt hoe toen Pilatus werd onthoofd zijn hoofd werd ontvangen door een engel.”Een andere versie, het Martyrium Pilati, dat populair was onder Koptische, Arabische en Ethiopische christenen, beweert dat Pilatus tweemaal gekruisigd werd—eenmaal door de Joden en eenmaal door Tiberius. Zijn lichaam en die van zijn vrouw en kinderen werden toen bij het graf van Jezus in Jeruzalem begraven. In het Koptische en Ethiopische christendom werden Pilatus en zijn vrouw heilig verklaard als heiligen. Koptische christenen noemden hun kinderen Pilatus naar hem en het bleef een populaire jongensnaam tot in de 18e eeuw.in een artikel dat het grootste deel van het legendarische materiaal samenbrengt, stelt professor Tibor Grüll van de Universiteit van Pécs dat tradities over het lot van Pilatus in verschillende geografische regio ‘ s circuleerden. De westerse traditie demoniseert Pilatus als de ‘Duivelsmens’, terwijl de Oosterse hem in een martelaar en heilige veranderen. Wat deze weerspiegelen, suggereert hij, zijn verschillende houdingen ten aanzien van de rol van Pilatus in de kruisiging. In de teksten die Pilatus als heilige beschrijven worden” de Joden ” geschilderd als degenen die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de dood van Jezus. Bond is het hiermee eens: “het idee dat Pilatus zich bekeerde is een bewijs van hoe goed de evangelieschrijvers erin slagen de verantwoordelijkheid voor Jezus’ dood te verschuiven van Rome naar Joden.”Ze merkt ook op dat al deze overleveringen over de dood van Pilatus de christelijke veronderstelling weerspiegelen dat iedereen die Jezus zou hebben ontmoet, diep door de ervaring zou zijn geraakt. Naar alle waarschijnlijkheid zouden de interacties van Pilatus met Jezus echter van korte duur zijn geweest en—voor Pilatus—onmemorabel. Toch was het deze routine dag op kantoor die zijn plaats in de geschiedenis veilig stelde.