de Betekenis van de term veranderde dramatisch na de Tweede Wereldoorlog. Toen de geallieerden Duitsland bezetten, veranderde de vrees dat de nazi ‘ s zonder berouw zouden weigeren zich over te geven – en op een dag zouden proberen terug te keren naar de macht – geleidelijk aan de term van hoop naar angst: een angst die verre van ongegrond was. Hoewel de Duitse naoorlogse democratisering tegenwoordig vaak als onvermijdelijk wordt beschouwd, daagden Nazi-groepen in 1945-47 de geallieerde troepen uit met verschillende couppogingen. Uiteindelijk werden ze allemaal onderdrukt, maar hun media-aandacht hyped de afgewende bedreigingen als voorboden van een mogelijk Vierde Rijk, waardoor de Betekenis van de term veranderde.in de decennia die volgden, werd het Vierde Rijk de keuze voor activisten die hoopten de westerse wereld waakzaam te houden over de ontwikkeling van de jonge democratie in West-Duitsland. Toen de Bondsrepubliek in 1951-52-met de opkomst van de Socialistische Reichspartij (SRP) en het blootleggen van de nazi ‘Gauleiter samenzwering’ – geconfronteerd werd met neonazistische dreigingen, waarschuwden westerse kranten actief voor een mogelijk ‘Vierde Rijk’. Hetzelfde gold ten tijde van de’ swastika-golf ‘ van antisemitisch vandalisme in 1959-60 en de opkomst van de extreemrechtse Nationale Democratische Partij (NPD) in 1966-69. Deze waarschuwingen bleven bestaan gedurende de angstige jaren rond de Duitse eenwording in 1990. Kortom, het Vierde Rijk was een proeftijd, die de Duitsers eraan herinnerde dat het Westen het Nazi-verleden niet was vergeten.het Vierde Rijk werd ook toegepast op de VS. Dankzij het racistische verzet tegen de burgerrechtenbeweging, de escalatie van de Vietnamoorlog en de schandalen van de regering-Nixon, beweerden velen aan de linkerzijde dat er een Vierde Rijk aanbrak in Amerika. In een interview in 1973, de schrijver James Baldwin decried Amerikaanse kiezers’ beslissing om terug te keren ‘Nixon … het Witte Huis’, verklaren dat: ‘Om de n—– in zijn plaats te houden, brachten ze de orde in het kantoor, maar ik noem het het Vierde Rijk.’
De term drong ook door in de Amerikaanse populaire cultuur. Voortbouwend op vroege naoorlogse films, zoals Orson Welles’ The Stranger en Alfred Hitchcock ’s Notorious (beide 1946), liet een vloed van romans, films, televisieprogramma’ s en stripboeken in de jaren 1970 en ‘ 80 zien dat Nazi-schurken over de hele wereld een Vierde Rijk nastreven. Het uitgangspunt heeft zijn resonantie tot op de dag van vandaag behouden.
Het blijft een open vraag hoe we de verspreiding van het Vierde Rijk als een politieke betekenis moeten zien. In veel opzichten weerspiegelt het de afwegingen die het gebruik van Nazi-analogieën vandaag begeleiden. Terwijl we worstelen om de opkomst van rechtse politieke bewegingen in het Westen te begrijpen en het hoofd te bieden, staan we voor het dilemma om te reageren met excessief alarmisme of excessieve zelfgenoegzaamheid. Te veel hyperbolische vergelijkingen – bijvoorbeeld tussen Donald Trump en Adolf Hitler-verdooft de kracht van historische analogieën en dreigt wolf te roepen. Te weinig bereidheid om de gevaren uit het verleden op de loer te zien liggen in de huidige risico ‘ s die het laatste onderschatten en het eerste negeren.
Het is daarom bijzonder opportuun om opnieuw te bekijken hoe het Westen omging met de nachtmerrie die nooit heeft plaatsgevonden – de oprichting van een Vierde Rijk. Aan de ene kant herinnert het ons eraan dat mensen nog niet zo lang geleden verlamd werden door zorgen die ongegrond bleken te zijn. Aan de andere kant helpt het bestuderen van het Vierde Rijk ons te beseffen dat de naoorlogse angst voor een terugkeer van de Nazi ‘ s aan de macht ook gegrond was in reële gevaren – die zich hadden kunnen realiseren als de omstandigheden ook maar enigszins anders waren geweest.door te onthullen hoe onvoorziene gebeurtenissen de geschiedenis kunnen bepalen – door ons eraan te herinneren dat onze wereld nauwelijks onvermijdelijk was-waarschuwt de geschiedenis van het Vierde Rijk tegen zelfgenoegzaamheid. Door te onthullen hoe onze ergste angsten niet zijn gerealiseerd, waarschuwt het voor hysterie. Door te onderzoeken hoe mensen in het verleden met angsten hebben gestreden, laat het zien hoe ze in het heden met angst om kunnen gaan.Gavriel D. Rosenfeld is hoogleraar Geschiedenis aan de Fairfield University en de auteur van The Fourth Reich: The Specter of Nazism from World War II to the Present (Cambridge, 2019).