aby uzyskać więcej informacji, zapisz się do naszego newslettera. Znajdziesz nas również na Facebooku i YouTube.

Jeśli Aleksander ustanowił Hellenizm jako pierwszy uniwersalizm w historii,1 uniwersalność, która nadal była modą w epoce rzymskiej, zachowując jedność między edukacją a wrażliwością w powszechnie akceptowanej tendencji, czy powinniśmy widzieć za nią edukację polityczną, którą świat Grecki dobrze znał, chociaż – w tych latach – jego oświecająca jakość stopniowo zanikała w długotrwałym odrętwieniu? Co więcej, nasuwa się pytanie Droysena: „czy jedność, jaką buduje Hellenizm w starożytnym świecie, głęboko wierząca wolność, która uratuje człowieka, i powszechna wiara w kogoś, kto ostatecznie uratuje ludzkość, mogą być interpretowane jako wytwory greckiego ideału politycznego, który kultywował Aleksander, biorąc pod uwagę fakt, że w swojej jakości jako człowiek polityczny został zasymilowany z Bogiem, a jego ideał polityczny został obdarzony absolutnym charakterem religii?

według słów Droysena „w Aleksandrze wielkim człowiek jest podniesiony do najwyższego możliwego poziomu, jaki może osiągnąć skończony, a ludzkość pochyla kolana przed śmiertelnością”.2 w ten sposób Droysen podkreśla, że polityka Aleksandra, poprzez mieszanie religii, powszechność obyczajów społecznych, łączenie cywilizacji, propagowanie myśli naukowej i poszerzanie wiedzy, stworzyła nowy Hellenizm, który nie rezygnuje ze swoich politycznych korzeni i filozoficznych znaczeń. Ten ostatni kieruje myśleniem Aleksandra, zdradzając pokrewieństwo ze specyficznymi myślami filozoficznymi Arystotelesa, które zamierzamy zbadać w tym artykule.

w pierwszej kolejności należy zauważyć, że najbardziej imponujące spośród działań politycznych Aleksandra, było założenie miast-państw, najbardziej znanym z Aleksandrii w Egipcie, dla którego miał bardzo ambitną wizję. Fraser w specjalnym opracowaniu próbuje obliczyć liczbę miast założonych przez Aleksandra i dochodzi do wniosku, że mogło być więcej niż pięćdziesiąt Aleksandrii (choć źródła nie wymieniają tych samych miast), z których osiemnaście jest bardziej znanych, a Aleksandria w Egipcie jest najbardziej znaną.3 w niniejszym artykule przyjrzymy się filozoficznym podstawom tego wyraźnie politycznego wyboru, który przybiera formę miast założycielskich. Idea, że „Polis” w starożytnym świecie był warunkiem wstępnym Greckiej Teorii Politycznej i praktyki, jest fundamentalna. Finansowe i intelektualne bogactwo miasta-państwa zawsze było punktem odniesienia dla cywilizacji greckiej. Tak więc, fakt, że Aleksander utrzymywał podstawową strukturę miasta-państwa w centrum uniwersalności, którą przewidywał, tłumaczy się faktem, że Warunki polityczne miasta stanowią szkło powiększające cywilizacji greckiej. Założenie miast wydaje się być właściwą odpowiedzią na rozterkę w umyśle Aleksandra, jak przekazać Greckie wartości tak rozległemu i pstrokatemu zbiorowi społeczeństw. „Miasto”, w umyśle młodego króla, miało tendencję do utożsamiania się z polityką, która jako koncepcja zawierała zasady, których nauczył go Arystoteles. A ponieważ monarchia macedońska nie była polityczną wizją/systemem i postawą życia, którą popierali Grecy, fakt, że Aleksander był zawsze bardzo otwarty na koncepcję „miasta-państwa”, można wytłumaczyć tylko dzięki politycznym naukom Arystotelesa.

wymienimy tutaj dwa przykłady, które wyraźnie pokazują zainteresowanie Aleksandra w utrzymaniu jego relacji z Arystotelesem, co było główną przyczyną rozpowszechniania się cywilizacji greckiej w państwie Aleksandryjskim:4 pierwszy przykład odnosi się do reformy Nauk kierowanej przez samego Arystotelesa. Dowodzi się również, że ogromna wiedza generowana przez podboje Aleksandra we wszystkich naukach doprowadziła Arystotelesa do wykucia jego empiryzmu. Dalej podaje się, że Arystoteles otrzymał od Aleksandra 800 talentów za swoje badania naturalistyczne.5 dobrze obeznany w filozofii i obeznany z nauką, sam król wykazywał żywe zainteresowanie badaniami naukowymi i hojnie finansował wszelkie działania promujące go. Czyniąc to, nigdy nie zapomniał spłacić – w pieniądzach i sposobach – swojego nauczyciela za gruntowną edukację, którą ten ostatni w nim wpajał. Drugi przykład: kiedy Ptolemeusz i zlecił Demetriuszowi Falereuszowi budowę Biblioteki Aleksandryjskiej, noszącej nazwę” Muzeum”, w rzeczywistości ożywił jedną z fundamentalnych wizji Aleksandra: dom w jednym miejscu – w jego najsłynniejszym mieście-obejmujący wszystkie ludzkie działania twórcze.6 jednak wizja ciągłych poszukiwań w dziedzinie nauki, sztuki i filozofii, umożliwiona przez współistnienie, współpracę i interakcję wszystkich „mędrców” tamtych czasów, zwłaszcza w środowisku biblioteki, skupiającej badaczy, nauczycieli, studentów i materiały nadzorczo-naukowe, nie należała do Aleksandra. Jego pomysł skopiował jedynie przykład biblioteki, którą Arystoteles założył jakieś trzydzieści lat wcześniej w swoim liceum. Tam wielki filozof bardzo pomysłowo połączył – po raz pierwszy w historii-wszystkie działania filozoficzne i naukowe swoich czasów, promując kolektywną i komplementarną pracę jako nowy model rozwoju wiedzy. Dlatego dla Aleksandra idea „muzeum”, które byłoby ofiarnym ołtarzem, muzeum (we współczesnym tego słowa znaczeniu) i Uniwersytetem w tym samym czasie, promowałoby-zasadniczo-Arystotelesowską koncepcję badań: kontinuum pracy zbiorowej zmierzającej do osiągnięcia ewolucji intelektu ludzkiego, do którego dążyła ludzkość.7 interakcja między tymi dwoma umysłami jest oczywista i sprawdzona, można by rzec: Aleksander okazał się godny swego wielkiego nauczyciela. Kopiował swoje metody naukowe i badawcze oraz naśladował swój model postępu kulturowego. A co z filozofią polityczną Arystotelesa?

według Arystotelesa człowiek jest klasyfikowany jako zwierzę polityczne z natury, przeznaczone do życia w mieście, tutaj rozumiane jako społeczeństwo obywatelskie i nie jest w stanie istnieć poza nim (a-polis).8 Aleksander wydaje się działać w parze z zasadą Arystotelesa, stale zakładając miasta, z wyraźną wytrwałością w tej postawie politycznej; to było tak, jakby słowa Arystotelesa rozbrzmiewały jak samospełniające się proroctwo w jego umyśle”miasto jest z natury uprzedzone, domownikowi i każdemu z nas”.9 Miasto, według Arystotelesa, dzięki swojej samowystarczalności, zapewnia ramy, które zabezpieczają życie ludzkie i stanowi – z natury i pod względem wartości-warunek konieczny dla jednostki, ponieważ tylko ci, którzy mieszkają w mieście, mogą być spełniani jako istoty racjonalne. Dlatego, według filozofa, tylko człowiek z polis (politicos) może tworzyć prawa i Polityki, być w służbie tego, co słuszne i sprawiedliwe, a w rezultacie prowadzi do szczęścia.10 arystotelesowskie miasto-państwo powstaje dla życia, ale istnieje dla życia „dobrze”, a jego przedmiotem jest pełne i samowystarczalne życie, jak często pisze Arystoteles.11 gdyby był człowiek, który w pełni popierał i przyswajał tę zasadę, był to Aleksander: Dobrobyt i blask miast aleksandryjskich, napływ ludzi pisma, Patronat artystów, aby umożliwić im tworzenie w nich swoich dzieł sztuki, tworzenie bibliotek i uniwersytetów, życie obywatelskie jako wzór dobrego życia zbliżają się do kompletnego, samowystarczalnego i szczęśliwego miasta Arystotelesa, w którym dobrobyt i dobre czyny są wspólnym celem partnerstwa i indywidualnych obywateli.12

miasta Aleksandra, a zwłaszcza najbardziej błyskotliwe spośród jego wspaniałych Aleksandrii, czyń sprawiedliwość „doskonałemu” miastu swego nauczyciela. Zobaczmy dlaczego: Po pierwsze, działania obywateli i dobra miasta, które składają się na „koniec” miasta, „wspólny interes/dobro”, jak pisze Arystoteles,13 są włączone do politycznego projektu Aleksandra, 14 jak on wyobraża sobie prosperujące miasta na globalnym terytorium, w którym ludzie dzielący wspólną edukację i silne wartości, jedność i bezpieczeństwo, będą prosperować w pokoju, przyjmując powszechnie przyjęte sposoby i tworząc dobra materialne i duchowe dla dobra wszystkich. Sam obraz jego panowania nad światem był często porównywany do odbicia uniwersalnego miasta, którego cechy są wyraźnie charakterystyczne dla greckiego życia politycznego, i warto zauważyć, że Aleksander rozumiał globalne społeczeństwo jako jedność wolnych obywateli, dokładnie tak, jak Arystoteles opisuje Państwo Miejskie w swojej polityce.15 Ważne jest, aby w trzeciej Księdze Polityki zauważyć zdanie, które w sercu i umyśle Aleksandra wydaje się być niezwykłe: „celem i celem polis jest dobre życie, a instytucjami życia społecznego są środki do tego celu”.16 wierzymy, że pojęcie przyjaźni Arystotelesa przygotowało pojęcie uniwersalności, tak jak praktykował ją Aleksander. Nowa struktura polityczna, świat Globalny, jest pomyślana jako partnerstwo w harmonii i jedności, miejsce przyjaźni, które oferuje podatny grunt dla starszych wizji filozoficznych. W nim ludzie prości, ubodzy i ci, którzy nie uczestniczą w sprawach publicznych, będą żyć w ciszy i spokoju, ponownie zgodnie z życzeniem Arystotelesa.17 w tej uniwersalności mieszkaniec innego miasta lub kraju nie może być potencjalnym wrogiem, ale potencjalnym przyjacielem, biorąc pod uwagę, że prawo jest takie samo dla wszystkich i edukacja wspólna dla wszystkich zgodnie z aksjomatem Arystotelesa.18 Aleksander stworzył Towarzystwo Przyjaźni, a Plutarch nie przesadzał mówiąc, że Aleksander nie stworzył imperium, ale wspólną ojczyznę, w której chciał zaszczepić moc miłości.19

ale najbardziej wymowny wpływ Arystotelesa był widoczny na osobowość Aleksandra: Dla Arystotelesa istnieją trzy warunki, aby człowiek stał się dobry i ważny, te trzy warunki to fizyka, Etos i logos20; Aleksander posiadał doskonałą fizykę (naturę) i etos (wykształcenie), które pozwoliły mu rozwinąć przenikliwy intelekt (logos) człowieka doskonałości. Co więcej, młody król zdawał się przyjmować model, w którym człowiek doskonałości jest obywatelem doskonałości, te dwie cnoty są symbolem władcy w myśli Arystotelesa, ponieważ tylko ten typ władcy jest zarówno „dobry, jak i rozważny” i może doprowadzić Państwo Miejskie do ostatecznego celu, jakim jest szczęście.21 Aleksander, widocznie lepszy od swoich rówieśników zarówno pod względem charakteru, jak i intelektualnym, i pomimo swojego szybkiego temperamentu i sprzeczności osobowości (odziedziczonej po rodzinie i dzięki bliskości matki), pomimo swojej skłonności do luksusu i przyjemności, był genialnym władcą politycznym i wierzącym w dobro i cnotę. Jego osobowość polityczna i wizja polityczna nie były jedynie wytworem nienasyconego pragnienia podboju: Wierny swoim Macedończykom – do samego końca – pozostał ich partnerem i towarzyszem – nawet gdy domagał się od nich czczenia – otwarcie przyznawał się do swoich błędów, pragnął mądrości i starał się poprawić swój charakter.Używając słynnej elokwencji retorycznej, której zazdrościłoby wielu zdolnych mówców i polityków (Plutarch przypisywał mu umiejętności polityczne Peryklesa i roztropność Temistoklesa) 23, próbował przekonać, a nie zmusić, pokazując w ten sposób logos jako najwyższy Grecki wynalazek. Co więcej, wierzył w prawdę i nigdy nie zważał na jej cenę. Ten wybitny Arystotelesowski człowiek, personifikacja cnót Arystotelesa, miał swoją własną wizję polityczną, filozof-Król: cecha przypisywana również Aleksandrowi przez Plutarcha, 24 jak-w kategoriach Platona-jego myśli i działania były w całkowitej harmonii. To prawda, że był obdarzony wyrafinowaną myślą filozofa-Króla, co było szczególnie oczywiste w jego decyzjach dotyczących kwestii Kultury. W końcu Aleksander, pomimo swoich charakterystycznych sprzeczności, był Grekiem najbardziej wiernym swojej kulturze, ponieważ propagował na całym świecie ideę, że wielkie podboje byłyby pozbawione sensu, gdyby nie towarzyszyła im potrzeba konsolidacji wartości kulturowych.25 i chociaż Platon wydaje się, że nie udało mu się przekonać, że jego Republika stanie się rzeczywistością namacalną, Aleksander zdołał poprowadzić cywilizację grecką, zakładając miasta i wybawił ludzi z ich dzikiego życia, narzucając cywilizację praw i zasad.26 w osobie Aleksandra uniwersalny staje się grecki „wybór życia”. Greckie powiedzenia filozoficzne są genialnie przekształcone w akt polityczny używany jako środek nauczania iw ten sposób są przekształcane z powrotem do filozofii. To, że Akropol ateński nie został stworzony po to, aby pokazać bogactwo miasta, ale jako dowód na to, że piękno było najważniejsze w umyśle Greków, można powiedzieć, że jest to priorytetowy projekt Aleksandra, czyli uczynienie z niego uniwersalnego aktu politycznego i właśnie to zrobił. Filozof-król w nowej filozofii działania: Chociaż nie pisał przemówień, nie rozwijał argumentów w instytucjach edukacyjnych ani nie bronił tez, Aleksander może być jednak zaliczany do filozofów czynu, Plutarch potwierdza, ponieważ filozofię ocenia się poprzez działania, które „uczą” może więcej niż słowa.27

Jeśli Aleksander prowadzi przejście od epoki arystoteliańskiego zwierzęcia politycznego do epoki indywidualności, gdzie podmiot bierze odpowiedzialność za swoje życie w swoje ręce i rozwija uniwersalnie relacje między-subiektywne ze swoimi bliźnim, to ten nowy świat będzie potrzebował nowej filozofii, nowego myślenia politycznego, które będzie promować idee kolegialności i, dlaczego nie – po raz pierwszy-przesłania miłości, które jednoczą ludzi.28 Zeno i stoicy przyjęli później (we wczesnym okresie rzymskim) filozoficzną wizję Republiki idealnej, w której nie byłoby odrębnych państw, w której ludzie chcieliby czuć się jak obywatele rozległego miasta, ale tym razem rządzonego przez nową władzę, ich wolną wolę, a nie prawa państwowe. Uniwersalność, wywodząca się ze starej teorii cyników, według której nie należą do żadnego państwa, ale są obywatelami świata, kosmopolitami, nabrała znaczenia politycznej „całości”, która jest bardzo bliska obrazowi uniwersalnego miasta, w którym atrybuty obywatela rozszerzają się, po tym jednak, jak udało się przetrwać w przeciąganiu wojny między przyjaźnią a indywidualnością.

ale najważniejszą ideą tego artykułu jest to, że koncepcja uniwersalnej dominacji Greków nie wywodzi się wyłącznie od Aleksandra: raczej proroczo, w 7 Księdze swojej polityki, Arystoteles napisał: „Grecja, która znajduje się między nimi (Europa i Azja), ma również pośredni charakter. Stąd jest on wolny i jest najlepiej rządzony przez wszystkich ludzi i gdyby mógł być uformowany w jedno państwo, byłby w stanie rządzić światem”.29 W tym bardzo ważnym i dość zaniedbanym fragmencie Arystoteles albo przewiduje rozwój historii politycznej ze względu na dominację Aleksandra, albo pozwala swoim czytelnikom zrozumieć, że to on zainspirował w Aleksandrze wizję jedności między greckimi miastami i przyszłą uniwersalną władzę Greków. Chociaż Arystoteles zdaje się nie rozumieć, że problemem wojowniczości w świecie greckim była sama samowystarczalność miasta-państwa, wyraźnie zwiastuje potrzebę politycznej jedności wśród Greków. Aleksander, jako doskonały człowiek polityczny, niestrudzony i o bardzo ostrym intelekcie, był głęboko świadomy fundamentalnego problemu miasta-państwa i radził sobie z nim z wyjątkową determinacją, tworząc i łącząc „miasta”, w których nowe polityczne cechy zostaną odtworzone. Powyżej propozycje Arystotelesa szkicują miniaturę Świata Aleksandra. Jeśli polityka została zakończona w 336 roku p. n. e., czyli przed rozpoczęciem wyprawy Aleksandra, 30 lat później Aleksander ponownie poszedł za Arystotelesem. W tym świetle Uwaga Plutarcha, że Aleksander rozpoczął wojnę „mając więcej wiary w moc Nauk Arystotelesa niż w środki, które odziedziczył po ojcu Filipie”, nabiera nowego znaczenia.31

1. Plutarch, moralność, Fortuna Aleksandra 329.
2. Johann Gustav Droysen, Alexander The Great, Greek translation, introduction, commentary, Renos Apostolidis, critical edition by Irkos and Standi Apostolidi, Eleftherotypia, Athens 1933, s. 663.
3. P. M. Fraser, Cities of Alexander The Great, Clarendon Press – Oxford, 1996, s. 1-3, 240-243. Plutarch wspomina, że było ponad siedemdziesiąt Aleksandrii (jak wyżej, 328e)
4. Zobacz także Plutarch, Fortuna Aleksandra Wielkiego, Α, 331Ε
5. również jak Aleksander wydał 10000 talentów na odbudowę zniszczonych świątyń w Grecji. Zob. Johann Gustav Droysen, the history of Alexander The Great, Greek translation, introduction, commentary, Renos Apostolidis, critical edition by Irkos and Standi Apostolidi, Eleftherotypia, Athens 1933, s. 654. Plutarch podaje, że Aleksander dał Pyrronowi z Helii 10000 złotych monet, wysłał pięćdziesiąt talentów do ucznia Ksenokratesa Platona i mianował Oneskrytusa, ucznia Diogenesa cynika, wodza dowódców swojej floty (jak wyżej, 331).
6. Benoist-Mechin, Alexandre le grand, Clairefontaine, Lausanne, 1964,.193.
7. Benoist-Mechin, Alexandre le grand, Clairefontaine, Lausanne, 1964, s. 192.
8. Arystoteles, Polityka, 1253a2-5.
9. Arystoteles, Polityka, 1253a19-20, 1253a25-28.
10. Arystoteles, Polityka 1252b 28-31, 1253a 30-39.
11. Arystoteles, Polityka 1280a 31-32, 1280 b 34-35, 1280 B 40-41.
12. Arystoteles, Polityka 1278b 22-26. Zauważa, że „dobre życie jest celem wszystkich i każdego”. Zobacz też: Polityka 1331b 40-41. I Polityka 1337a34-35.
13. Arystoteles, Polityka 1282b 19.
14. Arystoteles, Polityka 1323b31 – 34 nie może być żadnego dobrego czynu człowieka ani miasta, które nie jest czynione w cnocie i roztropności. Również 1324a 12-14.
15. Arystoteles, Polityka, 1279 a22-23: „… Miasto jest partnerstwem wolnych osób”.
16. Arystoteles, Polityka 1280b 39-40.
17. Arystoteles, Polityka, 1297b6-7.
18. Benoist – Mechin, Tamże, s. 188-189. Również Polityka 1337a 11-32.
19. Patrz Tarn-Griffith, Hellenistic Civilisation, University paperbacks, Methuen: London, 3rd edition, London 1952, s. 122. Zgodnie z Tarn-Griffith, jest to być może pierwszy raz, gdy społeczność światowa spotyka się z tym pojęciem przed erą chrześcijańską.
20. Arystoteles, Polityka 1332a40-41.
21. Arystoteles, Polityka 1277a 1-5, 14-16, 20-25, 1278 b 1-6.
22. Zobacz. Plutarch, tamże, 328a ” mądrość wyniesiona z filozofii była prawdziwym atutem, podobnie jak odwaga, waleczność i wielkoduszność…”.
23. Plutarch, jak wyżej
24. Benoist – Mechin, Alexandre le grand, Clairefontaine, Lausanne, 1964, s. 190.
25. Benoist-Mechin, Alexandre le grand, Clairefontaine, Lausanne, 1964, s. 191.
26. Plutarch, moralność, tamże, 328 E-F.
27. Plutarch, moralność, tamże, 328A-B. także, tamże, 330e., 332dF. W nawiązaniu do cnoty Aleksandra Plutarch pisze, że w Aleksandrze widać waleczność w wojnie zjednoczoną z miłosierdziem, siłę z pięknem, hojność połączoną z rozważną gospodarką, gniew z tolerancją, eros z wstrzemięźliwością… (tamże A332D).
28. Tarn i Griffith, Tamże, s. 79.
29. Arystoteles, Polityka 1327b29-32. „, Który znajduje się między nimi (Europa i Azja), ma również pośredni charakter. Stąd jest on wolny i jest najlepiej rządzony przez wszystkich ludzi i gdyby mógł być uformowany w jedno państwo, byłby w stanie rządzić światem”. Arystoteles zwraca uwagę na problem wojen domowych i wojowniczą postawę greckich miast z wielką roztropnością, ale nie zdaje sobie sprawy z tego, że przyczyną problemu podziału była struktura miasta–państwa, a przede wszystkim zamierzona samowystarczalność greckich miast. W powyższym fragmencie bardzo wyraźnie przedstawia teorię wpływu czynnika geograficznego na człowieka; teoria ta została pierwotnie rozwinięta przez Hipokratesa w jego Traktacie o powietrzu, wodach i miejscach. (Komentarz P. Lekatsasa, Polityka, Tamże, s. 664).
30. Patrz Przedmowa G. Kordatos w Arystotelesie, Konstytucja Ateńska, przeł.- uwagi G. Kotzioulasa, Zaxaropoulosa, str. 11.
31. Plutarch, moralność, Fortuna Aleksandra, Α 327,4.

Bibliografia

• Arystoteles: The Politics, translated by T. A. Sinclair, revised and represented by Trevor J. Saunders, Penguin books, London 1992.
• Arystoteles, Konstytucja Ateńska, przekład-komentarze G. Kotzioulasa, Ateny, Zacharopoulos.
• Benoist-Mechin, Alexandre le grand, Clairefontaine, Lausanne, 1964.
• Burns. T., „Aristotle”, in David Boucher and Paul Kelly (eds) Political Thinkers: From Socrates to the Present, Oxford University Press, Oxford 2003.
• Droysen, J. G., the history of Alexander The Great, Greek translation, introduction, commentary, Renos Apostolidis, critical edition by Irkos and Standi Apostolidi, Eleftherotypia, Athens 1933.
• Fraser, P. M., Cities of Alexander The Great, Clarendon Press, Oxford 1996.
• Mulgan, R. G., Aristotle ’ s Political Theory: An introduction for Students of Political Theory, Clarendon Press, Oxford 1977.
• Plutarch, moralność, Fortuna Aleksandra, Georgiadis, Ateny 2003.
• Plutarch, Moralia, Franc Cole Babbitt, 1927.
• Ross W. D., Aristotelis Politica, Oxford Classical Texts, Oxford 1978.
• Rackham H., Arystoteles, Politics, Loeb Classical Library, Harvard University Press, London 1998.
• Roberts, J., Routledge Philosophy guidebook to Aristotle and The „Politics”, Routledge, London 2009.
• Tarn and Griffith, Hellenistic Civilisation, University paperbacks, Methuen: London, 3rd edition, London 1952.
• Etyka nikomachejska, przeł. autor: J. A. K. Thomson, revised with Notes and Anciences by Hugh Tredennick, Introduction and Further reading by J. Barnes, Penguin Books, London 2004.

podziękowanie

Ten krótki artykuł został zaprezentowany jako ogłoszenie podczas 30.Międzynarodowej Konferencji filozofii 20-26 lipca 2018, Pitagorion Conference Hall, Wyspa Samos, Grecja. Jego tematem były „Polis, Cosmopolis, and Globalization”.

Apeiron Centre, 2019