w chrześcijaństwie wschodnim kontemplacja (teoria) oznacza dosłownie widzieć Boga lub mieć wizję Boga. Stan patrzenia na Boga, czyli zjednoczenie z Bogiem, nazywany jest teorią. Proces ten, który prowadzi do stanu zjednoczenia z Bogiem, zwanego teorią, praktykowany jest w ascetycznej tradycji Hesychazmu. Hesychazm polega na pogodzeniu serca i umysłu w jedną rzecz (zob. nous).
kontemplacja w ortodoksji Wschodniej wyraża się w stopniach, jak te objęte drabiną Boskiego wznoszenia św. Jana Climacusa. Proces przemiany ze starego człowieka grzechu w nowonarodzone dziecko Boże i w naszą prawdziwą naturę jako dobrą i boską nazywa się Theosis.
oznacza to, że gdy ktoś znajduje się w obecności Boga, jest z nim deifikowany, wtedy może zacząć właściwie rozumieć i tam „kontemplować” Boga. Ta forma kontemplacji ma mieć i przejść przez rzeczywiste doświadczenie, a nie racjonalne lub uzasadnione zrozumienie teorii (zob. Gnoza). Podczas gdy w myślach racjonalnych używa się logiki do zrozumienia, z Bogiem robi się odwrotnie (zob. też teologia Apofatyczna).
anonimowa czternastowieczna angielska praca kontemplacyjna The Cloud of Unknowing wyjaśnia, że jej forma praktyki nie jest aktem intelektu, ale rodzajem transcendentnego 'widzenia’, wykraczającego poza zwykłe czynności umysłu – „za pierwszym razem, gdy praktykujesz kontemplację, doświadczysz ciemności, jak chmura nieświadomości. Nie dowiesz się, co to jest… ta ciemność i ta chmura zawsze będą między Tobą a twoim Bogiem… zawsze będą cię powstrzymywać od zobaczenia go wyraźnie przez światło zrozumienia w Twoim intelekcie i zablokują Cię od odczuwania go w pełni w słodyczy miłości w Twoich emocjach. Więc upewnij się, aby twój dom w tej ciemności… Nie możemy myśleć o naszej drodze do Boga… dlatego jestem gotów porzucić wszystko, co wiem, kochać jedyną rzecz, o której nie mogę myśleć. Można go kochać, ale nie myśleć.”
w chrześcijaństwie zachodnim kontemplacja jest często związana z mistycyzmem, wyrażonym w dziełach mistycznych teologów, takich jak Teresa z Avila i Jan od Krzyża, a także w pismach Margery Kempe, Augustine Baker i Thomas Merton.
Dom Cuthbert Butler zauważa, że kontemplacja była terminem używanym w Kościele łacińskim w odniesieniu do mistycyzmu, a „mistycyzm jest dość nowoczesnym słowem”.
Medytacjaedytuj
w chrześcijaństwie kontemplacja odnosi się do wolnego od treści umysłu skierowanego ku świadomości Boga jako żywej rzeczywistości. W pewnym sensie odpowiada To temu, co we wschodniej religii nazywa się samadhi. Z drugiej strony, medytacja przez wiele stuleci w Kościele Zachodnim odnosiła się do bardziej aktywnych poznawczo ćwiczeń, takich jak wizualizacje scen biblijnych, jak w ćwiczeniach Ignacjańskich lub lectio divina, w których praktykujący „słucha tekstu Biblii „uchem serca”, jakby rozmawiał z Bogiem, a Bóg sugeruje tematy do dyskusji.”
w chrześcijaństwie Katolickim znaczenie ma kontemplacja. „Modelowy teolog” Kościoła Katolickiego, św. Tomasz z Akwinu napisał: „dla dobra wspólnoty ludzkiej konieczne jest, aby istniały osoby, które poświęcają się życiu kontemplacyjnemu.”Jeden z jego uczniów, Josef Pieper, powiedział:” To właśnie kontemplacja zachowuje w społeczeństwie ludzkim prawdę, która jest jednocześnie bezużyteczna i miarą każdego możliwego zastosowania; tak więc jest to kontemplacja, która utrzymuje prawdziwy cel w zasięgu wzroku, nadaje sens każdemu praktycznemu aktowi życia.”Papież Jan Paweł II w Liście apostolskim „Rosarium Virginis Mariae” odniósł się konkretnie do katolickiego nabożeństwa Różańca Świętego jako „modlitwy kontemplacyjnej” i powiedział, że „z natury odmawianie Różańca wymaga spokojnego rytmu i utrzymującego się tempa, pomagając jednostce medytować nad tajemnicami życia Pańskiego widzianymi oczami tej, która była najbliżej Pana. W ten sposób ujawniane są niezgłębione bogactwa tych tajemnic.”
według Akwinu najwyższą formą życia jest kontemplacja, która przekazuje owoce kontemplacji innym, ponieważ opiera się na obfitości kontemplacji (contemplari et contemplata aliis tradere) (ST, III, Q. 40, A. 1, Ad 2).