Kim był Faraon wyjścia?

pytanie: kim był Faraon wyjścia?”
odpowiedź: większość ludzi kojarzy egipskiego władcę zmuszonego do uwolnienia zniewolonych Izraelitów z imieniem Ramzes, pisanym także Ramzes lub Ramzes. Takie filmy, jak Dziesięć Przykazań, Książę Egiptu i Exodus: Bogowie i królowie, wszystkie uczyniły to założenie dotyczące biblijnej Księgi Wyjścia. Sama Biblia nie podaje imienia tego faraona. Ostatecznie jego dokładna tożsamość jest nieistotna. Anonimowość może być nawet celowa: egipscy monarchowie byli znani z tego, jak zostaną zapamiętani. Ciemność byłaby ironicznym osądem na takiego władcę (zobacz Psalm 83:3-4; Przypowieści Salomona 10:7).
zidentyfikowanie egipskiej głowy państwa, która współdziałała z Mojżeszem, jest więcej niż wyzwaniem. Historia i archeologia oferują zawrotną kombinację wskazówek, możliwości i problemów. Proste oszacowanie daty uwolnienia Izraela jest łatwiej powiedzieć niż zrobić, a nawet wtedy porównywanie go do rządów egipskich władców nie wystarczy. Historia starożytnego Egiptu jest notorycznie nieobliczalna i zawodna. Archeolodzy zauważają, że egipskie zapisy często pokrywają się, zawierają sprzeczne daty i pomijają ważne wydarzenia historyczne. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku zapisów wydarzeń niepochlebnych dla Faraona.
wiarygodne informacje z tamtej epoki są stosunkowo rzadkie i podlegają interpretacji. Nawet ustalenie, która dynastia rządziła żydowskimi niewolnikami, jest trudną zagadką i bardziej złożoną niż zwykłe porównywanie zapisów egipskich z zapisami nie-egipskimi. Aby zharmonizować Księgę Wyjścia, historię Egiptu i świecką archeologię, należy być otwartym na potencjalne daty wydarzeń zapisanych we wszystkich trzech źródłach.
wyzwania starożytnych badań historycznych sprawiają, że nie można powiedzieć na pewno, którzy faraonowie są opisani w Księdze Wyjścia. Jednocześnie dostępne dowody potwierdzają biblijny exodus jako prawdziwe, historyczne wydarzenie. Oznacza to, że dosłowne odczytanie exodusu jest prawdopodobne, choć konkretne wydarzenia są mało prawdopodobne, aby były udowodnione. Otwarte pytania obejmują szczegóły, które nie są kluczowe ani dla prawdy, ani dla ogólnego przesłania tego, co jest zapisane w Biblii.
przyjęte do tej pory założenia exodusu w znacznym stopniu wpływają na teorie, o których Faraon był zaangażowany . Dwie wiodące teorie to ok. 1446 pne i ok. 1225 pne, znane odpowiednio jako” wczesne „i” późne ” daty. Wczesna Data, 1446 pne, pochodzi z pół-dosłownego czytania 1 Królewska 6:1 i sędziów 11: 26 i jest najczęściej przyjmowaną datą wśród biblistów. Głosy mniejszości sugerują takie opcje, jak tymczasowa Data lub nawet zupełnie nowe podejście do chronologii egipskiej.
późna Data wyjścia, 1225 pne, sugeruje, że oś czasu 1 Królewska 6:1 jest symboliczna, być może reprezentująca pokolenia jako wielokrotność 12. Niektóre dowody archeologiczne potwierdzają ten późny pogląd, w tym dowody podbojów w miastach Kanaan. Ogólne zestawienie tych teorii sugeruje, że faraon Seti I doprowadził Izrael do głębszej niewoli, a Ramzes II został Faraonem pokonanym za czasów Mojżesza.
jednak Ramzes jest zapisany w Księdze Wyjścia jako nazwa miasta (Księga Wyjścia 1:11). Warto zauważyć, że faraon, który rządził we wczesnych rozdziałach wyjścia, był martwy zanim Mojżesz powrócił do wolnego Izraela (Księga Wyjścia 2.21-23). Tak więc niektórzy, którzy trzymają się” późnego ” wyjścia, sugerują, że Ramzes II mógł być wczesnym ciemiężcą Izraela, a jego syn, Mernepta, rządziłby podczas samego wyjścia.
Data 1446 r.p. n. e. byłaby zgodna z wczesnymi wydarzeniami Exodusa z czasem Totmesa i lub jego ojca Amenhotepa I, z których każdy jest uważany za zdolnego do wydania dekretu o mordowaniu niemowląt (Exodus 1:16-21). Datowanie to umieściłoby życie Mojżesza w tym samym czasie co Hatszepsut, w rzeczywistości kobieta Faraon, który mógł być tym, który adoptował go z Nilu (Księga Wyjścia 2:5-6). Współregentem Hatszepsut i ewentualnym rywalem był Thutmose III, który najwyraźniej miał pretensje do jej wpływów i miał dobry powód, aby wygnać Mojżesza przy pierwszej okazji (2 Księga Mojżeszowa 2.14-15).
trzymanie się głównego nurtu chronologii egipskiej uczyniłoby Amenhotepa II, siódmego Faraona z XVIII dynastii, władcę, który został zmuszony do wypuszczenia ludu Bożego. Egipska historia wskazuje na nagły brak działań militarnych Amenhotepa II począwszy od 1446 r.p. n. e., co byłoby zgodne z utratą prawie całej armii na Morzu Czerwonym (Księga Wyjścia 14:28). Starożytne zapisy również twierdzą, że następca Amenhotepa, Thutmose IV, nie był” prawdziwym ” dziedzicem—co byłoby prawdą, gdyby pierworodny syn Amenhotepa I „prawowity” Dziedzic zmarł podczas dziesiątej zarazy (Księga Wyjścia 11.4-5; 12.29).
z tych powodów Tłumacze biblijni najprawdopodobniej identyfikują Amenhotepa II jako Faraona wyjścia. Opinia ta nie jest jednak powszechna i w żadnym razie nie jest wolna od wyzwań.
niektórzy uczeni spierają się o poprawki w naszym rozumieniu historii Hebrajskiej, zmieniając przypuszczalną datę wyjścia na czas między „wczesną” a „późną” opcją, taką jak 1300 roku pne. Według jednej z takich teorii, niesławny Faraon Tutanchamon – „Król tut” popkultury-mógł być tym, który skonfrontował się z Mojżeszem i został pokonany przez cuda Boże.
niektórzy archeolodzy sugerują, że główny nurt chronologii egipskiej jest bardzo niedokładny. Wskazują one na różne anomalie i niekonsekwencje, które można łatwo wyjaśnić dostosowując daty dynastii egipskich nawet o kilkaset lat. Chociaż pogląd ten nie jest akceptowany przez większość egiptologów, nie jest całkowicie odrzucony.
Jeśli daty dynastii egipskiej zostaną przesunięte, Neferhotep I wyłania się jako możliwy Faraon exodusu. Neferhotep był władcą w okresie XIII dynastii, a jego poprzednik, Amenemhat III, nie miał pozostałych przy życiu synów. Bezdzietna córka Amenemhata, Sobekneferu (prawdopodobnie księżniczka II:5-10), oznaczał nagły koniec XII dynastii. Panowanie neferhotepa jest związane z papirusem Ipuwer, zapisem epoki klęski w Egipcie (zobacz Exodus 3:19-20). Dalej, został on zastąpiony przez jego brata, Sobchotpe IV, a nie przez jego syna, Wahneferhotep (widzieć Exodus 11:4-5; 12: 29). Warto zauważyć, że Neferhotep nie zostawił zmumifikowanych szczątków, być może wskazując, że był ofiarą incydentu na Morzu Czerwonym (Księga Wyjścia 14:28). Wkrótce po Jego panowaniu, grupa ludzi znana jako Hyskos podbił większość Egiptu, zgodnie z tym, co stanie się z narodem nowo osłabionym przez zdziesiątkowanie jego armii (zobacz Exodus 12:31-36).
najpopularniejszą teorią jest to, że Amenhotep II był Faraonem exodusu, ale żadna teoria nie jest jednoznaczna. Wszystkie mają swoje słabości i pytania bez odpowiedzi, a także względne zalety i dowody potwierdzające.
należy zauważyć, że te różnorodne możliwości same w sobie nie są jedynym pozabiblijnym dowodem na poparcie Księgi Wyjścia. Datowane na przestrzeni wieków, podczas których mógł nastąpić exodus, liczne odkrycia wyróżniają się. W zależności od założeń datowania, niektóre lub wszystkie z nich mogą być bezpośrednio związane z exodusem Izraela z Egiptu:
• cegły z błota i słomy są opisywane w niektórych piramidach (Księga Wyjścia 5.7-18), co jest zgodne z pismami i innymi dowodami na to, że mieszkańcy Azji zostali zniewoleni w Egipcie.
• odkryto Obiekty opisane jako pręty lub Laski, używane przez doradców sądowych, które wyglądają jak węże (Księga Wyjścia 7:10-12).
* Papirus Ipuwer przedstawia czas ucisku w Egipcie:
„zaraza krąży po ziemi i krew jest wszędzie … nie, ale rzeka jest krwią … bramy, kolumny i mury są pożarte ogniem … syn wysoko urodzonego człowieka nie jest już rozpoznawany…obcy ludzie z zewnątrz przybywają do Egiptu… nie, ale kukurydza zginęła wszędzie.”
• archeolodzy odkryli dowody na istnienie dużego miasta niewolników, Kahun, które wskazują na pośpieszną dezercję, w tym porzucenie domowych rzeczy i narzędzi (Księga Wyjścia 12:30-34, 39).
• ten sam obszar, Kahun, jest miejscem masowych pochówków niemowląt (Księga Wyjścia 1:16).
• Miasta w Kanaanie świadczą o wojnach zgodnych z podbojami opisanymi w książkach takich jak Jozue.
Kim zatem był Faraon wyjścia? Raczej nie był to Ramzes, mimo sentymentu Hollywood do tej postaci. Najprawdopodobniej był to Amenhotep II, siódmy Faraon z XVIII dynastii. Ale mógł to być również Neferhotep i z XIII dynastii, lub, mniej prawdopodobnie, Tutanchamon. Nie ma wystarczająco dużo szczegółów, aby pozytywnie zidentyfikować tego władcę ,i to może być Boży plan cały czas (zobacz Psalm 9:5-8; 109:15). Istnieje jednak wiele dowodów, aby zaufać temu, co zostało przedstawione w Księdze Wyjścia jako prawda.