Anglia
„sposób Kongregacyjny” stał się ważny w Anglii podczas XVII-wiecznych wojen domowych, ale jego początki sięgają XVI-wiecznego separatyzmu. Robert Browne był uważany za założyciela Kongregacjonalizmu, choć miał niekonsekwentny charakter i idee Kongregacjonalne wyłaniały się niezależnie od niego. Jego przekonania były rozwijane przez separatystów (opowiadających się za oddzieleniem od Kościoła Anglii, a nie reformą), z których wielu było surowo prześladowanych za panowania Elżbiety I; trzech z nich-John Greenwood, Henry Barrow i John Penry-poniosło śmierć męczeńską. Grupa separatystów osiedliła się w Holandii, aby uniknąć prześladowań; niektórzy z jej członków wyruszyli później do nowego świata na Mayflower w 1620 roku.
w czasie długiego Sejmu (1640-53) wielu wygnańców powróciło do Anglii, a niepodlegli, jak ich wtedy nazywano, stawali się coraz bardziej aktywni. Byli szczególnie wpływowi w armii ze względu na ich związek z Oliverem Cromwellem. Odsunęli się od Prezbiterianów, z którymi początkowo współpracowali, zbliżając się do Baptystów i ludzi piątej monarchii (purytańskiej sekty Milenijnej). Ich wpływy osiągnęły swój szczyt podczas Commonwealth w 1650 roku, kiedy ich przywódcy, Hugh Peter, John Owen i Thomas Goodwin, zajmowali stanowiska Eminencji. Po śmierci Cromwella w 1658 nie byli jednak w stanie utrzymać kraju razem, a w okresie przed odwołaniem króla Karola II w 1660 ich wpływy polityczne załamały się.
nadejście Karola II było katastrofą dla Kongregacjonalistów, a akt Uniformizmu z 1662 roku był pierwszą z kilku prób wykorzenienia ich z angielskiego życia. „Czarny Bartłomiej” – St. Dzień Bartłomieja, 24 sierpnia 1662 r., Kiedy około 2000 protestanckich duchownych, którzy zaprzeczali autorytetowi Kościoła Anglii, zostało wyrzuconych ze swoich stanowisk—był wielkim punktem zwrotnym w historii angielskiej opozycji. Chociaż nonkonformiści byli poddawani surowym prześladowaniom, John Owen i inni stworzyli Ważne dzieła na temat przekonań Kongregacjonalnych; John Milton wyprodukował swoje największe wiersze; a John Bunyan, choć bardziej związany z Baptystami, odcisnął na Angielskiej świadomości niektóre z charakterystycznych postaw religijnych dysydentów.
przystąpienie Williama i Marii w 1688 r.i wynikająca z tego ustawa o tolerancji z 1689 r. zapewniły przetrwanie Kongregacjonalistom, chociaż nadal borykali się z niepełnosprawnością obywatelską. Ich sytuacja pogorszyła się za panowania królowej Anny (1702-14). Od czasu do czasu Ustawa o zgodności (1711) zakazywała dysydentom ubiegania się o urząd publiczny poprzez okazjonalne przyjmowanie Komunii w anglikańskim kościele parafialnym, a ustawa o schizmie (1714) była skierowana przeciwko ich szkołom. Śmierć Anny w 1714 roku, zanim Ustawa o schizmie mogła zostać w pełni wdrożona, została uznana przez dysydentów za opatrznościową. Popierali oni nowy reżim Jerzego i (1714-27) i Wigów i przez następne 50 lat cieszyli się skromnym dobrobytem. Większość z nich należała do niezależnych ekonomicznie grup społecznych i mieszkała w Londynie i starszych prowincjonalnych miastach.
w XVII i XVIII wieku Kongregacjonaliści byli szczególnie aktywni w szkolnictwie. Podczas panowania Karola II (1660-85), dysydenci zostali wykluczeni z uniwersytetów, a wielu wyrzuconych Ministrów rozpoczęło małe szkoły i kolegia zwane akademiami, takimi jak Manchester Academy i New Hackney College. Ich programy nauczania, pod wpływem teorii edukacyjnych Francisa Bacona i Johna Amosa Komeńskiego, były bardziej dostosowane do potrzeb codziennego życia niż uniwersytety i były prekursorami wielu późniejszych osiągnięć edukacyjnych.
wraz z upływem XVII wieku gorliwość Religijna zmalała, a racjonalizm stał się bardziej wpływowy. Deizm i arianizm (herezja zaprzeczająca boskości Chrystusa) były powszechne, te ostatnie szczególnie wśród prezbiterian, z których część przyjęła Unitarianizm. Kongregacjonalizm nie poszedł tą samą drogą, głównie z powodu wpływu Philipa Doddridge ’ a, ministra Z Northampton, który był teologiem, pastorem, reformatorem społecznym, pedagogiem i autorem klasyka religijnego The Rise and Progress of Religion in the Soul (1745).
na początku XVIII wieku na Kongregacjonalizm głęboko wpłynął wzrost Metodyzmu i odrodzenie ewangeliczne (ok. 1750-1815). Wielu duchownych było głęboko dotkniętych przebudzeniem, a wielu ludzi było zainspirowanych Metodystycznymi kazaniami, aby dołączyć do kościołów Kongregacyjnych. Tak więc wielki ewangelista George Whitefield miał bliskie stosunki z Kongregacjonalizmem, a wiele kościołów założonych przez Selinę Hastings, hrabinę Huntingdon, wiodącą postać w przebudzeniu, od dawna było związanych ze Kongregacjonalizmem. Do 1815 roku Kongregacjonalizm został przekształcony przez ewangeliczne Odrodzenie, szczególnie w rozwijających się obszarach przemysłowych Lancashire I Yorkshire.
wybitnym rezultatem Ewangelicznego odrodzenia w Kongregacjonalizmie było założenie Towarzystwa Misyjnego (1795), później nazwanego London Missionary Society (1818). Jego celem nie było koniecznie szerzenie Kongregacjonalizmu, ale głoszenie „chwalebnej Ewangelii błogosławionego Boga”, pozostawiając nowe kościoły do określenia własnej formy. Chociaż zawsze otrzymywało wsparcie od kościołów Kongregacyjnych, Londyńskie Towarzystwo misyjne połączyło się z dwoma innymi stowarzyszeniami misyjnymi w 1977 r., tworząc Radę misji światowej Zjednoczonego Kościoła Reformowanego. Towarzystwa te założyły zbory w Afryce, na Madagaskarze, w Indiach, Chinach, Papui-Nowej Gwinei i na wyspach Południowego Pacyfiku. Wiele z tych kościołów jest obecnie połączonych w szersze ciała, z których najbardziej godnym uwagi jest Kościół Indii Południowych.
pierwsza połowa XIX wieku była dla Kongregacjonalizmu okresem ekspansji i konsolidacji. Wielu biedniejszych ludzi dołączyło do kościołów i pojawił się nowy radykalizm polityczny i społeczny. Voluntarism, który sprzeciwiał się rządowemu wsparciu edukacji wyznaniowej, i The Liberation Society, które opowiadało się za disestablishmentem, znalazły szerokie poparcie. Congregational Union of England and Wales, która łączyła kościoły w organizację narodową, została założona w 1832 roku, a colonial (później Commonwealth) Missionary Society, które promowało Kongregacjonalizm w koloniach anglojęzycznych, zostało założone w 1836 roku.
kościoły Kongregacyjne w pełni dzieliły życie obywatelskie i dobrobyt epoki wiktoriańskiej. Wzniesiono wiele nowych budynków, często w ambitnym stylu gotyckim. Związek kościołów z Partią Liberalną został znacznie wzmocniony, a ograniczenia wobec dysydentów były systematycznie usuwane. Kwitnące kościoły na nowych przedmieściach rozwinęły się w ule działalności społecznej, filantropijnej i edukacyjnej, a ich ministrowie głęboko wpływali na życie publiczne. Chociaż obraz Filistyńskich dysydentów narysowany przez poetę i krytyka Matthew Arnolda w Culture and Anarchy (1869) zawiera miarę prawdy, nie docenia gorliwości dla samodoskonalenia i pragnienia bogatszego życia, które istniały w wiktoriańskim Kongregacjonalizmie.
liberalne zwycięstwo w 1906 roku stanowiło szczyt społecznych i politycznych wpływów Kongregacjonalizmu. Po tym czasie kościoły Kongregacjonalne uczestniczyły w instytucjonalnym upadku większości kościołów brytyjskich, ale nadal wykazywały żywotność teologiczną i kulturową. W październiku 1972 większość angielskich Kongregacjonalistów i prezbiterian zjednoczyła się, tworząc nowy Zjednoczony Kościół Reformowany, do którego w 1981 dołączyły kościoły Chrystusa, mały brytyjski odpowiednik amerykańskich uczniów Chrystusa.