Wprowadzenie do koncepcji sztuki

„Barok”—słowo, Styl, okres

w kontekście historii Europy okres od ok. 1585 do ok. 1700/1730 nazywany jest często epoką baroku. Słowo „barok” pochodzi od portugalskiego i hiszpańskiego słowa oznaczającego dużą, nieregularną perłę (odpowiednio”barroco” i „barrueco”). XVIII-wieczni krytycy jako pierwsi zastosowali ten termin do sztuki XVII wieku. Nie było to określenie pochwalne. W oczach tych krytyków, którzy preferowali powściągliwość i porządek neoklasycyzmu, dzieła Berniniego, Borrominiego i Pietro da Cortony wydawały się dziwaczne, absurdalne, nawet chore—innymi słowy, zniekształcone, jak niedoskonała perła.

w połowie XIX wieku słowo to straciło swoje pejoratywne implikacje i zostało użyte do opisania ozdobnych i złożonych cech obecnych w wielu przykładach XVII-wiecznej sztuki, muzyki i literatury. Ostatecznie termin ten został wyznaczony na okres historyczny jako całość. Na przykład w kontekście malarstwa surowy realizm ołtarzy Zurbarana, spokojna intymność wnętrz domowych Vermeera i powściągliwy Klasycyzm pejzaży Poussina to „Barok” (teraz z wielką literą „B”, aby wskazać okres historyczny), niezależnie od braku cech stylistycznych pierwotnie związanych z tym terminem.

Rzym: Od” nierządnicy babilońskiej ” do olśniewającej oblubienicy Chrystusa

Kiedy w 1517 roku Marcin Luter przyczepił swoje 95 tez do drzwi katedry w Wittenburgu, protestując przeciwko korupcji Kościoła Katolickiego, zainicjował ruch, który zmieniłby religijny, polityczny i artystyczny krajobraz Europy. Przez następne stulecie Europa będzie pogrążona w chaosie, gdy wyznaczane będą nowe granice polityczne i religijne, często w wyniku krwawych konfliktów zbrojnych. Dopiero w 1648 roku, wraz z podpisaniem Traktatu Westfalskiego, konflikty między protestantami a katolikami ustąpiły w Europie kontynentalnej.

Marcin Luter skupił swoją krytykę na tym, co widział jako chciwość Kościoła i nadużycie władzy. Nazwał Rzym, siedzibę władzy papieskiej, „nierządnicą Babilonu” udekorowaną wytworną sztuką, wspaniałą architekturą i wystawnymi bankietami. Kościół odpowiedział na kryzys na dwa sposoby: wewnętrznie zajmując się kwestią korupcji i broniąc doktryn odrzuconych przez protestantów. Tak więc, podczas gdy pierwsze dwie dekady XVI wieku były okresem obfitych wydatków dla papiestwa, środkowe dekady były okresem oszczędności. Jak zauważył jeden z gości Rzymu w 1560 roku, całe miasto stało się klasztorem. Pobożność i asceza rządziły dniem.

pod koniec XVI wieku Kościół katolicki znów odczuwał optymizm, a nawet triumfował. Wyszła z kryzysu z nową energią i jasnością celu. Pasterstwo wiernych-pouczanie ich o doktrynach katolickich i inspirowanie cnotliwych zachowań-zajęło centralne miejsce. Pragnąc odbudować reputację Rzymu jako świętego miasta, papiestwo rozpoczęło szeroko zakrojone kampanie budowlane i dekoracyjne mające na celu podkreślenie jego starożytnego pochodzenia, jego wierzeń i jego Bosko usankcjonowanej władzy. W oczach wiernych katolików Rzym nie był niewierną dziwką, ale czystą oblubienicą, pięknie zdobioną dla jej zjednoczenia z boskim małżonkiem. Sztuka tego ruchu nazywana jest sztuką barokową.

sztuka perswazji, olej na płótnie, 96 × 61 cali i na prawo, Caravaggio ’ s conversion of Saint Paul (nawrócenie Saula), 1601, 91 × 69 cali

sztuka perswazji: pouczać, zachwycać, poruszać

podczas gdy protestanci ostro krytykowali kult obrazów, Kościół katolicki żarliwie przyjął religijną moc sztuki. Sztuka wizualna, jak twierdził Kościół, odegrała kluczową rolę w prowadzeniu wiernych. Z pewnością były one równie ważne jak słowo pisane i mówione, a być może nawet ważniejsze, ponieważ były dostępne zarówno dla uczonych, jak i niewykształconych. Aby sztuka religijna była skuteczna w roli pastoralnej, musiała być jasna, przekonująca i potężna. Musiał nie tylko pouczać, ale też inspirować. Musiało ono poruszyć wiernych, aby odczuli rzeczywistość ofiary Chrystusa, cierpienia męczenników, wizje świętych.

nacisk kościoła na pastoralną rolę sztuki skłonił artystów do eksperymentowania z nowymi, bardziej bezpośrednimi środkami angażowania widza. Artyści tacy jak Caravaggio zwrócili się ku potężnemu i dramatycznemu realizmowi, akcentowanemu przez odważne kontrasty światła i Ciemności oraz mocno przycięte kompozycje, które podkreślają fizyczną i emocjonalną bezpośredniość przedstawionej narracji. Inni artyści, jak Annibale Carracci (który również eksperymentował z realizmem), ostatecznie zdecydowali się na bardziej klasyczny język wizualny, inspirowany żywą paletą, wyidealizowanymi formami i zrównoważonymi kompozycjami wysokiego renesansu. Jeszcze inni, jak Giovanni Battista Gaulli, zwrócili się ku odważnym wyczynom iluzjonizmu, który zacierał nie tylko granice między malarstwem, rzeźbą i architekturą, ale także między światem rzeczywistym i przedstawionym. Czyniąc to, boskość stała się fizycznie obecna i namacalna. Czy to poprzez szokujący realizm, dynamiczny ruch, czy bujną ornamentację, Sztuka XVII wieku ma imponować. Jego celem jest przekonanie widza do prawdy jego przekazu poprzez oddziaływanie na zmysły, rozbudzenie emocji, aktywizację, a nawet dzielenie się przestrzenią widza.

monarchowie katoliccy i ich terytoria

monarchowie Hiszpanii, Portugalii i Francji również przyjęli bardziej ozdobne elementy sztuki XVII wieku, aby celebrować katolicyzm. W Hiszpanii i jej koloniach władcy zainwestowali ogromne środki w wyszukane fasady kościołów, oszałamiające, pokryte złotem kaplice i tabernakulum oraz uderzająco realistyczną polichromię. W hiszpańskich Niderlandach, gdzie sztuka sakralna bardzo ucierpiała w wyniku protestanckiego ikonoklazmu (niszczenie sztuki), przywódcy cywilni i religijni traktowali jako priorytet zdobnictwo kościołów, ponieważ region odzyskał swoją katolicką tożsamość. Odnawianie ołtarzy w Antwerpskich kościołach przez wiele lat zajmowało Pracownię Petera Paula Rubensa. Monarchowie europejscy również przyjęli to słownictwo artystyczne do głoszenia własnej władzy i statusu. Ludwik XIV, na przykład, zlecił wspaniałe budynki i ogrody Wersalu jako wizualny wyraz jego boskiego prawa do rządzenia.

protestancka Północ

w krajach protestanckich, a zwłaszcza w nowo niepodległej Republice holenderskiej (współczesna Republika holenderska).-dzień Holandii), klimat artystyczny zmienił się radykalnie w następstwie Reformacji.

zniknęły już dwa najbogatsze źródła patronatu-monarchia i Kościół. W ich miejsce powstała coraz zamożniejsza klasa średnia, pragnąca wyrazić swój status i nowe poczucie dumy narodowej poprzez zakup sztuki.

w połowie XVII wieku pojawił się Nowy Targ, aby zaspokoić gusta artystyczne tej klasy. Zapotrzebowanie było teraz na obrazy w mniejszej skali nadające się do wyświetlania w domach prywatnych. Obrazy te obejmowały tematykę religijną do prywatnej kontemplacji, co widać w przejmujących obrazach Rembrandta i rycinach narracji biblijnych, a także portretach dokumentujących poszczególne podobizny.

jednak największą zmianą na rynku był dramatyczny wzrost popularności pejzaży, martwych natur i scen z życia codziennego (znanych jako malarstwo rodzajowe). Upowszechnienie się tych tematów jako niezależnych gatunków artystycznych było jednym z najważniejszych osiągnięć XVII wieku w historii sztuki zachodniej. We wszystkich tych gatunkach artyści wykazywali żywe zainteresowanie replikacją obserwowanej rzeczywistości – czy to Światła holenderskiego krajobrazu, chwilowej ekspresji twarzy, czy zróżnicowanych faktur i materiałów przedmiotów, które Holendrzy zbierali, czerpiąc korzyści z rozwijającego się imperium kupieckiego. Prace te wykazywały się równie artystyczną wirtuozerią i materialną bezpośredniością, jak wielkie dekoracje pałaców i kościołów katolickiej Europy.

początki rokoka

we wczesnych latach XVII wieku, pod koniec panowania Ludwika XIV (który zmarł w 1715 roku), nastąpiło odejście od klasycyzmu i „Wielkiego sposobu” (opartego na sztuce Poussina), który rządził sztuką poprzednich 50 lat, w kierunku nowego stylu, który nazywamy rokokiem.Wersal został opuszczony przez arystokrację, która po raz kolejny zamieszkała w Paryżu. Okres ten charakteryzuje odejście od monarchii w kierunku arystokracji.

Jaki styl życia prowadziła arystokracja w tym okresie? Pamiętaj, że arystokracja miała ogromną władzę polityczną, a także ogromne bogactwo. Wielu wybrało wypoczynek jako pogoń i zaangażowało się w Romantyczne intrygi. W rzeczywistości stworzyli kulturę luksusu i nadmiaru, która stanowiła wyraźny kontrast dla życia większości ludzi we Francji. Arystokracja, tylko niewielki procent ludności Francji, posiadała ponad 90% swojego bogactwa. Mała, ale rosnąca klasa średnia nie siedzi z tym długo (pamiętajmy o rewolucji francuskiej z 1789 roku).

huśtawka Fragonarda

jak w przypadku większości obrazów rokokowych, temat swingu Fragonarda nie jest zbyt skomplikowany! Dwoje kochanków spiskuje, aby ten starszy facet popchnął młodą damę w huśtawce, podczas gdy jej kochanek chowa się w krzakach. Ich pomysł polega na tym, że gdy idzie na huśtawce, może rozdzielić nogi, a on może uzyskać doskonały widok na jej spódnicę.

otoczone są bujnym, zarośniętym ogrodem. Wyrzeźbiona postać po lewej stronie przykłada palce do ust, jakby mówiła „cicho”, podczas gdy inna rzeźba w tle ma dwie postacie Amora splecione ze sobą. Kolory są pastelowe-blade róże i zielenie, i choć mamy poczucie ruchu i wyraźną ukośną linię-obrazowi brakuje całej powagi barokowego malarstwa.

jeśli przyjrzysz się dokładnie, możesz zobaczyć luźne pociągnięcia pędzla w różowej jedwabnej sukience, a gdy otwiera nogi, widzimy jej pas do pończoch. Właśnie ten rodzaj malarstwa mieli wkrótce potępić filozofowie Oświecenia. Domagali się nowego stylu sztuki, który pokazywał przykład moralnego zachowania, ludzi w ich najszlachetniejszych.