definicja aporii
Aporia to figura retoryczna, w której mówca wyraża wątpliwość lub zakłopotanie dotyczące pytania (często udawanego) i pyta słuchaczy, jak powinien postępować. Wątpliwości mogą pojawić się jako pytania retoryczne, często na początku tekstu.
Aporia to logiczny paradoks, w którym prelegent sieje ziarno wątpliwości na dany temat. Ta retoryczna strategia może sprawić, że publiczność poczuje współczucie wobec mówcy w związku z dylematem, w którym się znajduje.
cechy aporii
- Aporia stosowana jest w literaturze jako urządzenie retoryczne.
- nazywa się to również” dubitacją”, co oznacza, że niepewność jest zawsze nieprawdziwa.
- to może być pytanie lub wypowiedź.
- jest często używany w filozofii. Dotyczy pytań i tematów filozoficznych, na które nie ma jednoznacznych odpowiedzi.
- Platon i Sokrates byli znani z używania aporii.
przykłady aporii w literaturze
przykład #1: Hamlet (Williama Szekspira)
„być albo nie być: oto jest pytanie.
Czy to szlachetniejsze w umyśle cierpieć
proce i strzały oburzającego losu,
Czy wziąć broń przeciwko morzu kłopotów,
i sprzeciwiając się ich zakończyć? Umrzeć: zasnąć;
niż latać do innych, o których nie wiemy?
sumienie czyni z nas wszystkich tchórzy…”
jest to wybitny przykład aporii dostępny w literaturze angielskiej. Jest to soliloquy otwierające, wypowiedziane przez Hamleta w słynnej sztuce. Tutaj stwierdzenie „być albo nie być” wprowadza niepewność, która charakteryzuje akapit.
przykład #2: The Unnamable (by Samuel Beckett)
„Where now? Kto teraz? Kiedy teraz? Bezsprzecznie. Ja, mówię Ja.niewierzący. Pytania, hipotezy, nazywaj je tak. Mów dalej, mów dalej.”
” … czy przez afirmacje i negacje unieważnione jako wypowiedziane, czy prędzej czy później?”
” …muszą być inne zmiany. Inaczej byłoby beznadziejnie. Powinienem wspomnieć zanim przejdę dalej … „
” Czy można być afetycznym inaczej niż nieświadomie? Nie wiem.”
” co mam robić, co robić, co robić w mojej sytuacji, jak postępować? By aporia czysty i prosty … „
” to będę ja? To będzie cisza, Gdzie Jestem, Nie wiem, nigdy się nie dowiem, w ciszy, której nie wiecie, musicie iść dalej, ja nie mogę iść dalej, ja pójdę dalej.”
cała twórczość Becketta charakteryzuje się zastosowaniem aporii. Te fragmenty mają wiele pytań i wątpliwości, a odroczenie znaczenia. Dla Becketta aporia nigdy nie może być uważana za niezmienny stan nieświadomości.
przykład #3: American Buffalo (by David Mamet)
Don: „mamy umowę z człowiekiem.”
Teach: „With Fletcher.”
Don: „tak. „
mieliśmy umowę z Bobbym.”
Don: „Co to znaczy?”
Naucz: „nic.”
Don: „Nie?”
Teach: „No. „
Don: „Co przez to rozumiesz?”
nie miałem nic na myśli.”
Don: „Nie.”
Teach: „Nie?”
powyższy fragment jest przykładem aporii, który ilustruje wiele wątpliwości w wystąpieniu. Jest niepewność i należne kwestionowanie, ale wyraża się w jaśniejszym tonie.
przykład #4: The Road not Taken (by Robert Frost)
„dwie drogi rozeszły się w żółtym lesie,
I przepraszam, że nie mogłem podróżować zarówno
, jak i być jednym podróżnikiem, długo stałem
i spojrzałem w dół tak daleko, jak tylko mogłem
do miejsca, w którym ugięła się w zaroślach;
dwie drogi rozeszły się w lesie, a ja—
wziąłem jedną mniej przejechaną,
i to wszystko zmieniło.”
w dwóch ostatnich linijkach danego wiersza poeta używa aporii, która jest sprzecznym ze sobą impasem, którego nie da się rozwiązać w tekście. Podobnie w wierszu czytelnicy znajdują się w impasie, a ostateczny dowód popada w paradoks.
funkcja aporii
Aporia jest wyrazem zwątpienia lub niepewności. Kiedy niepewność i wątpliwości są prawdziwe, może to wskazywać na prawdziwy impas i stymulować publiczność do rozważenia różnych opcji rozwiązania. Może to pokazać pokorę mówcy, jeśli jego wątpliwości są prawdziwe. Jednak działa, aby zapewnić wskazówki dla publiczności, co mówca chce powiedzieć, jeśli wątpliwości są nieszczere.
Aporia powoduje niepewność i sprawia, że publiczność odkrywa pewność poprzez kolejne wypowiedzi prelegenta. Głównym celem jest zapewnienie publiczności szansy na analizę i ocenę sytuacji.